ఎమ్బీయస్‍: జగన్ పరాజయ కారణాలు 06

జగన్ వీరాభిమానులు కూడా సమర్థించలేని పాలసీ వైసిపి ప్రభుత్వం అవలంబించిన సారాయి పాలసీ. పాదయాత్ర టైములో 2017లో జగన్ సంపూర్ణ మద్యనిషేధం విధిస్తానని మాట యిచ్చాడు. బాబు మద్యాన్ని ఆదాయ వనరుగానే చూస్తున్నాడని, కుటుంబ సంక్షేమం గురించి పట్టించుకోలేదని అన్నాడు. 2019 మానిఫెస్టో తయారీ వచ్చేసరికి దశలవారీగా మద్యనిషేధాన్ని అమలు చేస్తాం అన్నాడు. ఈ దశలవారీ… అనేది అరిగిపోయిన మాట. ఋణమాఫీలు, సంక్షేమపథకాలు లాటి వాటిల్లో దశల వారీగా పెట్టడమో, తీసివేయడమో చూస్తాం. అలాగే మద్యనిషేధం విషయంలో కూడా ఊరికి నాలుగు షాపులకే అనుమతి యివ్వడం, వారంలో కొన్ని రోజులే అమ్మడం, అమ్మకం వేళలు తగ్గించడం, ఫలానా వయసు మించిన వాళ్లకే అమ్ముతాననడం, డ్రైవింగు లైసెన్సులా, డ్రింకింగు లైసెన్సుకి అప్లయి చేయమనడం… యిలాటివి ఎన్నయినా చేయవచ్చు. కానీ ఎవరూ చేయరు. ఊరికే పైపై కబుర్లు చెప్తారు.

ప్రజల్లో మద్యపానం వలన కలిగే దుష్ఫలితాలపై అవగాహన తెచ్చి, వారిని ఒప్పించి, సంపూర్ణ మద్యనిషేధం అమలు చేస్తాం అని ఏ నేత చెప్పినా అది బోగస్. తెలుగు రాష్ట్రాలలో ఎన్టీయార్‌ను గద్దె దించిన ఉదంతం గుర్తున్న నాయకుడెవరూ ఆ జోలికి పోరు. సంపూర్ణ మద్యనిషేధం హామీపై 1994 ఎన్నికలలో గెలిచి, గెలిచాక దాన్ని చిత్తశుద్ధిగా అమలు చేసి, మద్యం లాబీ ఆగ్రహాన్ని మూట కట్టుకున్నాడు ఎన్టీయార్. అందుకే ఆ లాబీ చంద్రబాబును వెనక నిలిచి, ఎమ్మెల్యేల ఫిరాయింపుకు దోహదపడింది. ప్రతిఫలంగా బాబు అధికారం చేజిక్కించుకుంటూనే మద్యనిషేధం ఎత్తివేశారు. మద్యవ్యాపారి నడిపిన ‘‘ఉదయం’’ దినపత్రిక తనకు పోటీ రావడంతో మద్యనిషేధం ఉద్యమం ఉధృతంగా నడిపిన ‘‘ఈనాడు’’ చంద్రబాబు దాన్ని ఎత్తివేస్తే కిమ్మనలేదు. ఇప్పటికీ బాబు ‘తమ్ముళ్లారా, మిమ్మల్ని యింకా తాగిస్తాను.’ అని నినాదమివ్వడానికి కారణం మద్యం లాబీ మద్దతే!

మద్యం లాబీ అంత బలీయంగా ఉన్న విషయం తెలిసినా, జగన్ అధికారంలోకి వచ్చి సారాయి వ్యాపారాన్ని ప్రభుత్వమే నిర్వహిస్తుందంటూ పెద్ద రిస్కే తీసుకున్నాడు. ప్రభుత్వ నిర్వహణలో ఉండడం మంచిదే. ఎందుకంటే ప్రయివేటు వ్యక్తులు వ్యాపారం చేస్తున్నపుడు అమ్మకాలు పెంచడమే లక్ష్యంగా పని చేస్తారు. అర్ధరాత్రి దాటినా షాపు మూయరు, బెల్టు షాపులు పెట్టి అమ్ముతారు, షాపు బయట కుర్చీలు వేసి అక్కడే తాగవచ్చంటారు. ప్రభుత్వోద్యోగులైతే యిలాటి ప్రయత్నాలేమీ చేయరు. ఎందుకొచ్చిన పనిరా యిది అనుకుంటూ చేస్తారు. ఇక్కడితో ఆగకుండా జగన్ కొన్ని బ్రాండ్లను మాత్రమే అమ్మాలన్నాడు. ఇదెందుకో ఎప్పుడూ వివరించలేదు. డబ్బిచ్చి కొనుక్కునే కస్టమర్‌కు ఛాయిస్ యివ్వకపోవడం అన్యాయం! వరద బాధితులకై ట్రక్కుల్లో తెచ్చిన అన్నం పొట్లమా యిది, పులిహారే పెడతాను, తింటే తిను, లేకపోతే మానేయ్ అనడానికి. మామూలు కంటె ఎక్కువ రేటు పెట్టి కొనేవాడికి తనకు కావలసిన బ్రాండ్ లేకుండా చేయడంలో లాజిక్ లేదు.

ఇలా ఎందుకు చేశాడు? టిడిపి ఆర్థిక మూలాలు దెబ్బ తీయడానికి అని కొందరన్నారు. పాత సారాయి కాంట్రాక్టర్లందరికీ టిడిపితో లింకులున్నాయి. వాళ్లకి వ్యాపారం లేకుండా చేస్తే, టిడిపికి వెళ్లే మామూళ్లు ఆగిపోతాయని ప్లాను అన్నారు. మద్యం వ్యాపారులు ఎవరు అధికారంలో ఉంటే వాళ్లకి కమిషన్ యిస్తూండడం అనాదిగా సాగుతున్న వ్యవహారం. అధికార పక్షానికీ, ప్రతిపక్షానికీ యిద్దరికీ కమిషన్లు యిచ్చేటంత ఔదార్యం వాళ్లకుంటుందనుకో లేము. మహా అయితే వాళ్లకు టిడిపితో స్నేహబంధం ఉండవచ్చు, సానుభూతి ఉండవచ్చు. అధికార పార్టీకి ముట్టవలసినది ముడుతూన్నపుడు వ్యాపారి మనోభావాలతో పనేముంది? ఎవరికీ తెలియని కొత్త బ్రాండ్‌లు అమ్ముతున్నారు అనే ఆరోపణ వచ్చినపుడు జగన్ ‘మేము కొత్తగా ఏ ఒక్క డిస్టిలరీకి అనుమతి యివ్వలేదు, అన్నీ బాబు యిచ్చినవే’ అని చెప్తూ వచ్చాడు. అలాటప్పుడు ఆ కంపెనీలకు కూడా టిడిపితో లింకు ఉన్నట్లేగా! మరి వాళ్లనెందుకు ఆపలేదు?

పైగా దేశవ్యాప్తంగా పేరు మోసిన బ్రాండ్లను రాష్ట్రంలోకి రానీయకుండా చేయడమేమిటి? లోకల్ బ్రాండ్లయితే ఫలానా వాళ్లవి అని ముద్ర కొట్టవచ్చు. కానీ నేషనల్, ఇంటర్నేషనల్ బ్రాండ్లను మార్కెట్లోంచి నిషేధించడమేమిటి? వాటిపై ఎంఆర్‌పి ఇంత అని ప్రింటు చేసి ఉంటుంది కాబట్టి దాని కంటె ఎక్కువకి ఎందుకు అమ్ముతున్నారని అడుగుతారనా? ఎందుకంటే లోకల్ బ్రాండ్లను విపరీతమైన రేట్లు పెట్టి అమ్మేశారు. చివరకు ఎలా తయారైందంటే రేషన్ షాపు వాడు ‘ఈసారి యిదే వచ్చింది, తీసుకుంటే తీసుకో’ అన్నట్లయింది. రేషన్ షాపులో చౌకగా దొరుకుతాయి. ఇక్కడేమో విపరీతమైన రేట్లు! రేటు ఎక్కువగా పెట్టడం గొప్ప స్ట్రాటజీగా జగన్ ఫీలయ్యాడు. ‘మద్యం అమ్మకాలు తగ్గాయి, కానీ ప్రభుత్వానికి ఆదాయం ఎప్పటిలాగే వస్తోంది. ప్రభుత్వానికి నష్టం కలగకుండా ప్రజారోగ్యం కాపాడాను చూడండి’ అని నేషనల్ మీడియాకు గొప్పగా చెప్పుకున్నాడు.

పాలకులు ధరలు పెంచాలనుకున్నపుడు అధికారుల చేత ఎక్కువగా ధర పెట్టించేసి, ప్రజల్లో గగ్గోలు పుట్టగానే వాటిని కాస్త తగ్గించి, ప్రజల కష్టాలకు స్పందించాడు అనే క్రెడిట్ కొట్టేస్తూంటారు. జగన్‌కు ఆ పాటి లౌక్యం కూడా లేకుండా నేనే పెంచాను అని గొప్పగా చెప్పుకున్నాడు. జగన్ హయాంలో మద్యపానం కచ్చితంగా తగ్గింది. ధరలు భరించలేక, అందుబాటులో ఉన్న బ్రాండ్లు నచ్చక, వారానికి ఐదు రోజులు తాగేవాడు రెండు రోజులతో సరిపెట్టుకున్నాడు. ఈ మధ్య ఆ ధోరణి తగ్గింది కానీ, ధూమపానం అలవాటు విపరీతంగా ఉండే రోజుల్లో కేంద్ర బజెట్‌లో ఏడాది ఏడాదికి సిగరెట్లపై సుంకం పెంచుతూనే ఉండేవారు. బజెట్ ప్రసంగం వినగానే ‘రేపణ్నుంచి సిగరెట్లు మానేస్తున్నాను.’ అంటూండేవారు ధూమకేతువులు. ఆ తర్వాత కొన్నాళ్లకు అడిగితే ‘సాంతం మానేయలేదు కానీ రోజుకి ఒక పెట్టెకి మించటం లేదు’ అనేవారు. వ్యసనాలకు హెచ్చు ధరల ఫిలాసఫీ లోకంలో ఎక్కడైనా ఉన్నదే కానీ ఫలానా బ్రాండే లభ్యం చేస్తామనడం యీనాటి మార్కెట్ ఎకానమీలో పొసగని విషయం.

తక్కిన బ్రాండ్లను ఎందుకు అనుమతించటం లేదు అనేదానిపై ప్రభుత్వాధినేతగా ప్రజలకు కానీ, పార్టీ అధ్యక్షుడిగా క్యాడర్‌కు కానీ జగన్ ఏనాడూ వివరణ యివ్వలేదు. దాంతో ప్రజలడిగే ప్రశ్నలకు పార్టీ నాయకులు తెల్లమొహం వేసేవారు. పైగా దొరికే బ్రాండ్లకు పెట్టిన పేర్లను చూస్తే తాగేవారిని వెక్కిరించినట్లున్నాయి. రెగ్యులర్ మార్కెట్‌లో అలాటి పేర్లు పెడితే ఏ ప్రొడక్టూ అమ్ముడుపోదు. ఇక్కడైతే చచ్చినట్లు కొంటారు కదాని ఆ పేర్లు వాడారు. వీటన్నిటి వలన ఆంధ్రలో మద్యవ్యాపారం అనేది ఒక పెద్ద యిస్యూ అయిపోయింది. దీన్ని అలుసుగా తీసుకుని టిడిపి జగన్ సర్కారు అమ్మే బ్రాండ్లు రుచీపచీ లేనివనీ, నాణ్యత లేనివనీ, విషపూరితమనీ, తెగ ప్రచారం చేసింది. రుచి అనేది వ్యక్తిగతమైనది. దాని గురించి తక్కినవారు వ్యాఖ్యానించ లేరు. నాణ్యత లేదని అనేసినవారు క్వాలిటీ కంట్రోలు సంస్థకు ఫిర్యాదు చేశారా? రాష్ట్ర సంస్థ అయితే తప్పుడు సర్టిఫికెట్టు యిస్తుందనుకుంటే, కేంద్ర సంస్థలైన సిడిఎస్‌సిఓ వంటి సంస్థకు శాంపుల్స్ పంపించి, వాళ్లు నాసిగా ఉందని చెప్తే దాన్ని చూపించి యాగీ చేయవచ్చుగా! అలాగే విషపూరితమైనది అంటే డిసిజిఐకు ఫిర్యాదు చేయవచ్చుగా! అది తాగి ఎవరైనా మరణిస్తే పెద్ద ఉద్యమం లేవదీయవచ్చుగా! ఏదీ చేయలేదు.

అంతెందుకు, కూటమి ప్రభుత్వం ఏర్పడి రెండు నెలలు దాటింది. ఆ బ్రాండ్లను ఆపేశారా? లైసెన్సు పరిమితి యింకా ఉంది కాబట్టి కొనసాగిస్తున్నాం అంటే క్వాలిటీ కంట్రోలు యిన్‌స్పెక్టర్లను పంపించి, తనిఖీ చేయించి, ఫ్యాక్టరీలు మూసేయించ వచ్చుగా! ఎందుకు చేయలేదు? అంటే తాము గతంలో చెప్పినవి అబద్ధాలని ఒప్పుకున్నట్లేగా! ఇతర బ్రాండ్లను మార్కెట్‌ లోకి అనుమతించారు తప్ప వీటిని నిషేధించలేదు. ఇప్పుడు బాబు అందర్నీ వారమంతా తాగండి అని ప్రోత్సహించే మోడ్‌లో ఉన్నారు. అలాటప్పుడు విషపూరితమైన బూమ్‌బూమ్‌లను తాగనిస్తే ప్రజలు ఢామ్‌ఢామ్‌ అంటూ చచ్చిపోరూ? వీళ్లు విషపూరితమని ఆరోపణ చేసినప్పుడు వైసిపి ప్రభుత్వం ‘ఇదిగో క్వాలిటీ గురించి, ఫలానా కేంద్ర సంస్థ యిచ్చిన సర్టిఫికెట్టు’ అని పబ్లిక్‌ డొమైన్‌లో పెట్టి ఉంటే సరైన సమాధానం యిచ్చినట్లు ఉండేది. కానీ ‘జనం బాబు మాటలు నమ్మరు’ అనే గుడ్డి నమ్మకంతో జగన్ అచేతనంగా ఉన్నాడు.

ఇక సారాపై ఆదాయం గురించి – దీని క్యాష్‌లోనే ఎందుకు పెట్టారు? అన్నదానికి జగన్ ప్రభుత్వం ఎప్పుడూ సమాధానం చెప్పలేదు. కొత్తిమీర కట్ట అమ్మే అమ్మి కూడా క్యూఆర్ కోడ్ అట్ట చూపిస్తున్న యీ రోజుల్లో వైన్ షాపుల్లో కేవలం క్యాషేనా అనే సందేహం నన్ను పీడిస్తూ వచ్చింది. కొందరు మిత్రులకు ఫోన్ చేసి అడిగితే తలొకరూ తలొకలా చెప్పారు. వైసిపి నాయకులు కానీ, ‘‘సాక్షి’’ పత్రిక కానీ దీనిపై ఏదైనా వివరణ యిచ్చి ఉంటే అది నేను చూడలేదు, వినలేదు. ఇలా తీసుకున్న క్యాష్‌తోనే ఒకటవ తారీకున పెన్షన్లు నగదు రూపంలో యిస్తున్నారండీ అన్నారు కొందరు. అంటే 2వ తారీకున వసూలైన మొత్తమంతా 29 రోజుల పాటు ఓ గోనెసంచెలో పోసి పెట్టుకుని కూర్చుంటారా? క్యాష్ క్రంచ్ యింతలా ఉన్న ప్రభుత్వంలో!? బ్యాంకులో వేసి వడ్డీ ఖర్చు తగ్గించుకోరూ?

అయినా వ్యక్తుల మధ్య లావాదేవీల్లో పన్ను తప్పించుకోవడానికి కొంత వాటాగా క్యాష్‌లో మేనేజ్ చేయవచ్చు. కానీ అనేక వేలమంది పని చేసే ప్రభుత్వోద్యోగుల్లో ప్రభుత్వ ఖాతాల్లోకి రాకుండా మొత్తమంతా క్యాష్‌ లోనే అమ్మకాలు, కొనుగోళ్లు జరగడం సాధ్యమా? ప్రతీ ట్రాన్సాక్షన్‌కు కాంట్రా ఎక్కడో అక్కడ రిఫ్లెక్ట్ అవుతుంది కదా. ఇప్పుడున్న మెకానిజమ్‌తో జిఎస్టీ ఎగ్గొట్టినా పట్టుకో గలుగుతున్నారు కదా. ప్రభుత్వం చూపించే ఆదాయం కంటె ఎక్కువ వస్తే దాన్ని ఎలా దాచగలరు? నాకంతా అయోమయంగా ఉంది. ప్రతిపక్షాలు దీనిలో అవినీతి జరిగిందని చెప్తున్న అంకెలు మారిపోతూ వస్తున్నాయి. చివరకు ఎంతకు తేలుతుందో తెలియదు. దాన్ని వెల్లడించే ముందు మోడస్ ఒపరాండి కూడా చెప్తే నా బోటి వాళ్లకు కాస్తయినా అర్థమౌతుంది. టిడిపి ప్రభుత్వం వచ్చాక డిజిటల్ పేమెంట్స్ పెట్టి ఉంటారు. లోకల్ బ్రాండ్స్‌పై వస్తున్న ఆదాయాన్ని పాత ఆదాయంతో పోల్చి చూస్తే అనుమానానికి ఎంత ఆస్కారం ఉందో తెలుస్తుంది.

ఇక ఇసుక దోపిడీ గురించి – టిడిపి హయాంలోనూ విన్నాను. వైసిపి ప్రభుత్వం వస్తూనే ఆ విధానాన్ని ఆపేసి, కొత్త విధానాన్ని రూపొందించడానికి కొంత సమయం తీసుకుంది. దాంతో భవన నిర్మాణ కార్యక్రమాలు కుంటుపడ్డాయి. కొత్త విధానం తెచ్చేదాకా యథాతథ స్థితి కొనసాగిస్తే వచ్చి పడే ముప్పేమిటి? టిడిపి హయాంలో పెట్టారు కనుక వెంటనే ఆపేయాలి అనుకుంటూ ఆపేశారు కానీ దానివలన రియల్ ఎస్టేటు రంగం దెబ్బ తింటుంది అని ఆలోచించలేదు. వైసిపి దిగగానే టిడిపి మళ్లీ ఫ్రీ యిసుక అంటూ వైసిపి పోగు పెట్టి ఉంచిన ఇసుక నంతా ఊడ్చి పారేసింది. ఇప్పుడు మళ్లీ వైసిపి పెట్టిన యాప్ విధానాన్నే తిరిగి తెస్తున్నారంటున్నారు. ఆదాయ మార్గాలు మూసుకుపోవడంతో వైసిపి ఎమ్మెల్యేలు యిసుక దోచుకున్నారనే ఆరోపణలు వచ్చాయి. వాటికి ఏ మేరకు ఆధారాలున్నాయో టిడిపి పెట్టబోయే కేసుల బట్టి, పడబోయే శిక్షల బట్టి తెలుస్తుంది. ఇప్పుడు టిడిపి ప్రజాప్రతినిథులు ఏం చేయబోతారో వేచి చూడాలి.

180 డిగ్రీల మార్పులు గతంలో యింత ఘోరంగా ఉండేవి కాదు, వైసిపి, టిడిపి పాలనలు వచ్చిన దగ్గర్నుంచి పాతవి తిరగతోడడంతోనే సరిపోతోంది. పేర్లు పెట్టడాలూ, పేర్లు మార్చడాలూ ఖరీదైన కసరత్తుగా మారింది. ఇందిరా గాంధీ ఉండేటప్పుడు సంస్థలకు గాంధీ, నెహ్రూల పేరు ఎక్కువగా పెట్టినా తక్కిన జాతీయ నాయకులవీ బాగానే పెట్టింది కానీ తన పేరు పెట్టుకోలేదు. రాజీవ్ వచ్చాక ఇందిర పేర సంస్థలు పెట్టాడు కానీ తన పేర పెట్టుకోలేదు. రాష్ట్రంలో ఎన్టీయార్ అన్నిటికి తెలుగు, తెలుగు అని పెట్టాడు తప్ప తన పేరు పెట్టుకోలేదు. కాంగ్రెసు వాళ్లు వచ్చాక అన్నిటికీ రాజీవ్ పేరే. చంద్రబాబు వచ్చాక మొదట్లో కాంగ్రెసు వాళ్ల పేర్లే పెట్టి, తర్వాత ఎన్టీయార్ పేరు మొదలుపెట్టాడు. వైయస్ వచ్చి మళ్లీ రాజీవ్ అన్నాడు. ముఖ్యమంత్రులు తమ పేర్లు పెట్టుకోలేదు. జీవించి ఉన్న తమ నాయకురాలు సోనియా పేరూ పెట్టలేదు. కిరణ్ కుమార్ మాత్రం ఓ పథకానికి తన పేరు కలిసి వచ్చేట్లు ఉద్యోగకిరణాలు అని కాబోలు పెట్టాడు.

సాధారణంగా తాము అధికారంలో ఉండగా తమ పేర్లు, విగ్రహాలు పెట్టుకోరు. కానీ కరుణానిధి చెన్నయ్‌లో తన పేర కలైజ్ఞర్ కరుణానిధి నగర్ అని కట్టించాడు. ఎమ్జీయార్ అధికారంలోకి వస్తూ దాన్ని సింపుల్‌గా కెకె నగర్ అని పిలవసాగాడు. కరుణానిధి అధికారంలో ఉండగానే డికె నాయకుడు వీరమణి మౌంట్ రోడ్డులో అతని విగ్రహం పెట్టాడు. అతి త్వరలోనే కరుణానిధి పదవీభ్రష్టుడయ్యాడు. చాలా ఏళ్ల తర్వాత ఎమ్జీయార్ మరణానంతరం జరిగిన అల్లర్లలో ఎవరో ఆ విగ్రహాన్ని పగలగొట్టాడు. తర్వాత వచ్చిన ఎన్నికలలో కరుణానిధి నెగ్గాడు. విగ్రహంతో కలిగిన అరిష్టం, ధ్వంసంతో పోయిందను కున్నాడేమో కరుణానిధి మళ్లీ పెట్టించే ప్రయత్నం చేయలేదు.

రాష్ట్ర విభజన తర్వాత ఆంధ్రలో బాబు, తెలంగాణలో కెసియార్ తమ పేర పథకాలు పెట్టనారంభించారు. చంద్రన్న కానుక, కెసియార్ కిట్లు.. అంటూ. ఇక జగన్ వచ్చాక పిచ్చి పీక్స్‌కి వెళ్లిపోయింది. అన్నీ జగనన్న, వైయస్‌ఆర్ పేర్లే. ఎన్టీయార్ వైద్యసంస్థను వైయస్ పేర మార్చి జగన్ సాధించినదేమిటో తెలియదు. ఆంబేడ్కర్ విద్యా దీవెన పేరు వైయస్ పేర మార్చడం దేనికి? వైయస్ పేర అన్ని పెట్టారు కదా, ఒకటి రెండు మిగతావాళ్లకు వదిలేస్తే నష్టమేమైనా ఉందా? ఓట్లేమైనా తక్కువ పడతాయా? మోస్ట్ ఇన్సెన్సిటివ్ చర్యలివి. ఇప్పుడు వీటన్నిటినీ మార్చే పనిలో పడ్డారు బాబు. ఒక సంస్థ పేరు మారిందంటే దాని తాలూకు బోర్డులు, స్టేషనరీ. బహుశా బిల్డింగు రంగులు కూడా మార్చే పని ఎంత ఖర్చుతో కూడుకున్నది? ఆసుపత్రిలో డయాలసిస్ మెషిన్ కొనాలంటే నిధులు లేవంటారు. పేరు, రంగులు మార్చడానికి లక్షలు ఖర్చు పెడతారు.

తెలంగాణలో చూడండి, తెరాస మంత్రుల ముందుమాటతో పాఠ్య పుస్తకాలు అచ్చయ్యాయని కోపగించి వాటిని స్కూళ్ల నుంచి మళ్లీ వెనక్కి రప్పించేశారు. జగన్ పాలనలో ప్రతీ దానికీ నీలం రంగు, కోర్టు అదేశాలతో గోకేసి మళ్లీ యింకో రంగు. ఎంత ప్రజాధనం వ్యర్థం! ఆ రంగులేవీ అధికారాన్ని నిలపవనే యింగితం ఉండాలి కదా. ఇప్పుడు బాబు గన్నవరం ఎయిర్‌పోర్టుకి రామోజీ పేరు పెట్టవచ్చనే వార్తలు వస్తున్నాయి. ఎన్టీయార్ అంటే పదవిలోకి వచ్చి ప్రజాసేవ చేసినవాడు. రామోజీ అలా ఏమీ చేయలేదు కదా! ప్రభుత్వం తరఫున ప్రెస్ క్లబ్ బిల్డింగు కట్టి దానికి ఆయన పేరు పెడితే సరేలే అనుకోవచ్చు. ఏకంగా ఎయిర్‌పోర్టుకా? మరో ప్రభుత్వం వస్తే మార్చవచ్చు. అవసరమైన వాటికి డబ్బుల కోసం తడుముకుంటూ ఎందుకొచ్చిన పనులివి?

జగన్‌కు జీవిత లక్ష్యమేమిటంటే, 30 ఏళ్లు పాలించాలనీ, తను పోయిన తర్వాత కూడా ప్రజల యిళ్లల్లో తన ఫోటో ఉండాలని! అతనే స్వయంగా చెప్పుకున్నాడు. చంద్రబాబు తొలిసారి ముఖ్యమంత్రి అయినప్పుడు అప్పటికే 20 ఏళ్లు నిరాఘంటంగా పాలించిన జ్యోతి బసు రికార్డు బద్దలు కొట్టాలను కుంటున్నానని చెప్పేవారు. కానీ 9 ఏళ్లకే దిగాల్సి వచ్చింది. అది చూసి కూడా జగన్ 30 ఏళ్ల టార్గెట్ పెట్టుకున్నాడు. ఫోటోల సంగతి చెప్తే ‘గోడల మీద ఫోటోలు ఔటాఫ్ ఫేషన్. అమ్మానాన్నల ఫోటోలే పెట్టుకోవటం లేదు, మీవేం పెట్టుకుంటారు?’ అని ఎవరో చెప్పి ఉంటారు. దాంతో వీళ్ల రోగం కుదర్చాలని ఎక్కడ పడితే అక్కడ తన ఫోటోలు గుప్పించాడు. ఈ రోజుల్లో అందరూ చేసే పనే యిది. కానీ జగన్ ఒక మైలు ఎక్‌స్ట్రా వెళ్లి మైలురాళ్ల మీద కూడా వేయించాడు. చివరకు అదే కొంప ముంచింది. లాండ్ టైట్లింగ్ యాక్ట్‌ మీద జగన్ బొమ్మ చూపించి, బాబు ఓటర్లను భయభ్రాంతులను చేయగలిగాడు. గడియ వేషానికి గడ్డం, మీసం గీయించినట్లయింది జగన్‌కు.

‘మేం చేసిన మంచి పనులను చెప్పుకోలేక పోయాం, మాపై ప్రతిపక్షాలు చేసిన దుష్ప్రచారాన్ని సమర్థవంతంగా తిప్పి కొట్టలేక పోయాం.’ – ఓడిపోయిన ప్రతి పార్టీ వల్లించే డైలాగు యిది. వైసిపి నాయకులు కూడా యిప్పుడు యిదే వల్లిస్తున్నారు. పదవిలో ఉండగా ఎందుకు చెప్పుకోలేక పోయారు? ఎందుకు తిప్పి కొట్టలేక పోయారు? సింపుల్ సమాధానం! జగన్ అహంకారం! మనం యిచ్చే పథకాల గురించి చెప్తే చాలు, ప్రతిపక్షాల, మీడియా విమర్శలు పట్టించుకో నక్కరలేదు. 50శాతం ఓటు బ్యాంకు మనతో ఉంది కాబట్టి ఎవరికీ సమాధానం చెప్పుకోనక్కరలేదు, మన పార్టీ వారితో సహా ఎవరికీ వివరణ యివ్వవలసిన పని లేదు అనుకున్నాడు. ఫ్రెంచ్ చక్రవర్తులైన బర్బన్స్ గురించి ఒక కొటేషన్ ఉంది – దే లెర్న్‌డ్ నథింగ్ అండ్ ఫర్‌గాటెన్ నథింగ్ అని. నేర్చుకోకపోతే గుర్తుంచు కోవడానికి ఏముంటుంది? అనే ప్రశ్న వస్తుంది కదా! ఇక్కడ చమత్కారం ఏమిటంటే ఫ్రెంచ్ విప్లవం తర్వాత కూడా తమ తప్పుల నుంచి వారు నేర్చుకోలేదని. మర్చిపోనిదేమిటంటే, తాము ఒకప్పుడు చక్రవర్తులమని!

జగన్‌కు అన్వయించాలంటే ‘అతను వినలేదు- చెప్పలేదు’. వినకపోవడం గురించి చాలామందే పలు విధాలుగా చెప్పారు. ఆ సలహాదార్లు ఏం చేస్తున్నారో కానీ…. అంటూ వ్యాఖ్యానించేవారు. జగన్ యిన్ని పథకాలు పెట్టాడంటే అన్నీ అతని తలలోంచే పుట్టాయని అనుకోవడానికి లేదు. సలహాదార్లు కొందరైనా తమ పని చేశారు, చెప్పారు. వాటిల్లోంచి అతను తనకు కావలసినవి ఏరుకున్నాడు. ఇక తక్కినవారు చెప్పినది పెడచెవిన పెట్టాడు, అసలు చెప్పనివ్వలేదు అంటే సబబుగా ఉంటుంది. ఎమ్మెల్యేలను కానీ, ప్రజాప్రతినిథులను కానీ, విమర్శకులను కానీ కలవలేదని అందరూ చెప్తున్నారు. ఇప్పుడు మరీ చెప్తున్నారు. అస్సలు కలవకపోవడం అనేది అతిశయోక్తి అనుకున్నా, కలిసినప్పుడు అప్రియమైనది మాట్లాడితే మళ్లీ కలవనిచ్చేవాడు కాదేమో! ఇచ్చకాలు చెప్పేవాళ్లకు మాత్రమే దర్శనభాగ్యం కలిగివుంటుంది.

ముఖ్యమంత్రులు ఇంటి దగ్గర ప్రజా దర్బారు అని పెట్టుకుంటారు. కనీసం వారానికి ఒకసారైనా అందర్నీ కలిసి అర్జీలు తీసుకుంటారు. ఇవన్నీ ఒక ప్రహసనమే. వచ్చే అర్జీల్లో 90శాతం వ్యక్తిగతమైనవే ఉంటాయి. వాటి గురించి సిఎం చేసేదేమీ ఉండదు. అయినా ముఖ్యమంత్రిని కలిశామన్న తృప్తి వాళ్లకు, మా నియోజకవర్గ ప్రజలను దగ్గరుండి తీసుకుని వచ్చి కలిపించానన్న తృప్తి ఎమ్మెల్యేకు ఉంటుంది. అవి జగన్ ఎత్తేశాడు. ఏం అంటే ‘నా దగ్గరకు వాళ్లు రానక్కర లేకుండానే పనులు జరిగిపోయే గ్రామ సచివాలయ, వాలంటీర్ల వ్యవస్థ పెట్టాను కదా. అది గొప్పా? కలవడం గొప్పా?’ అన్నాడు. వ్యవస్థ ఏర్పరడం మంచిదే. కానీ అవెలా పని చేస్తున్నాయో ఫీడ్‌బ్యాక్ తెలుసుకోవాలి కదా! బ్యాంకులో క్లర్కు చేసినదాన్ని ఆఫీసరు, అతను చేసినదాన్ని పై ఆఫీసరు, వాళ్లు చేసినదాన్ని ఆడిటరు.. యిలా అంచెలంచెలుగా పర్యవేక్షణ సాగుతుంది. రకరకాల మార్గాల్లో ప్రజాస్పందన తెలుసుకుంటేనే పాలనలో లోపాలు తెలుస్తాయి.

ప్రజా దర్బారు లేదు సరే, ఎమ్మెల్యేలతో కలుస్తూంటేనే కదా, పథకాల వలన జరిగే మంచీచెడూ, వాటి కౌంటర్ ఎఫెక్టులు, ప్రత్యామ్నాయాలు, వారి ఫిర్యాదులూ.. యివన్నీ తెలిసేవి. వాళ్లు వస్తే ఏదో ఒకటి అడుగుతారు. మనం చేయలేము. రానీయక పోవడమే మంచిది అనుకుంటే ఎలా? సిఎం అన్నవాడు ఒక కంపెనీ సిఇఓలా ప్రవర్తిస్తే ఎలా? జగన్ అనేక ప్రయోగాలు, అనేక దుస్సాహసాలు ఒకేసారి చేశాడు. బలమైన శక్తులను ఐదేళ్లలో వ్యవధిలో కూకటివేళ్లతో పెకలించడానికి అనేక మందితో ఒకేసారి వైరం పెట్టుకున్నాడు. అలాటప్పుడు తన వెనుక ఉన్న సైన్యాన్ని హుషారు చేయాలి, ప్రోత్సహించాలి. అది లేదు, సైన్యం అక్కరలేదు నేనే ఒన్ మ్యాన్ ఆర్మీని, నాకు ప్రజాబలం ఉంది అనుకుని భ్రమపడ్డాడు. అందుకే ఎమ్మెల్యేలకు ఎపాయింట్ మెంటు యిచ్చేవాడు కాదు, యిచ్చినా మీకు పాలిటిక్స్ అర్థం కావు, సర్వేలు నాకు సర్వం చెపుతున్నాయి అనేవాడు.

ప్రజలు తన పక్షాన ఉన్నారో లేదో తెలియాలంటే ప్రజల్లో తిరగాలి. టాప్‌డౌన్ ఎడ్మినిస్ట్రేషన్‌లా పైనుంచి ఆదేశాలిస్తాం, నోరు మూసుకుని అమలు చేయండి అన్నట్లు సాగింది వైసిపి పాలన. జగన్ అనే వాడు దిల్లీ నుంచి రుద్దబడిన ముఖ్యమంత్రి కాదు, ప్రజలతో మమేకమై పోరాటాలు చేసి అధికారంలోకి వచ్చినవాడు. అధికారం చేజిక్కిన తర్వాత ప్రజలకు దూరమై పోయి, నా ఫోటో చూసి తరించండి అంటే ఎలా? సిద్ధం సభలకై బయటకు వచ్చినప్పుడు మాత్రమే జనాలు సంతోషించారు. ఆదరాభిమానాలు కురిపించారు. ఈ పని ముందే ఎందుకు చేయలేదు అని హితైషులు వాపోయారు. అప్పుడూ బయటకు రాకుండా ఉంటే ఆ 39శాతం కూడా వచ్చేవి కాదేమో!

ఇప్పుడు అధికారం పోయాక కొందరు పార్టీ నాయకులతో సమావేశాలు జరుపుతున్నాడట. ‘ప్రతిపక్షంలో ఉండగా అన్నాఅన్నా అంటాడు బాగానే వుంది, మళ్లీ అధికారం దక్కితే ఎవరన్నా, మీరు? అంటాడేమో’ అనే భయం పార్టీ కార్యకర్తలకు ఉండదా? జగన్ ఒక ప్రజానాయకుడిగా పాలించలేదు. టెన్‌ టు ఫైవ్ పని చేసే ఒక గుమాస్తాగా వ్యవహరించాడని అందరూ చెప్పారు. గుమాస్తాకు అరగంటే లంచ్‌టైమ్. ఇతనికి రెండు గంటలు. వారానికి రెండు రోజులు సెలవులు. ఎవరినీ కలవకుండా, ఎక్కడికీ వెళ్లకుండా, యింటి కెళ్లి రెస్టు తీసుకుంటున్నాడని గమనించి, ఐదేళ్లు రెస్టు తీసుకుంటే మంచిది కదాని ప్రజలు యిలా తీర్పు యిచ్చి ఉంటారు.

ఇక్కడ తమాషా ఏమిటంటే ప్రజలు తమ మనసులో మాటను దాచుకుని ఉంచారు. ఉపయెన్నికలలో కానీ, స్థానిక ఎన్నికలలో కానీ వ్యతిరేక పవనాలు వీచి ఉంటే జగన్ మేల్కొనేవాడు. కానీ అలా ఎలర్ట్ చేయలేదు ప్రజలు. వేచి ఉండి అసెంబ్లీ ఎన్నికలలోనే దెబ్బ వేశారు. జగన్‌ది సైలెంట్ ఓటు అంటూ వచ్చారు, కానీ సర్వేకారులకు అందని పోటు అని తర్వాత అర్థమైంది. ఆ పోటు వేసినది కూడా జగన్‌కు బలమైన ప్రత్యామ్నాయంగా కూటమి ఎదిగింది అనే నమ్మకం కుదిరిన తర్వాతే! దీన్ని జగన్ ఎందుకు పసిగట్టలేక పోయాడు? ఎందుకంటే అతను ప్రజల్లో దశాబ్దాలుగా తిరుగుతూ వచ్చిన ప్రజా ప్రతినిథులను నమ్మడం మానేసి, కార్పోరేట్ స్టయిల్ సర్వే, స్ట్రాటజీ సంస్థలను నమ్మడం చేత! తెలివైన వాడైతే ఒకదానితో మరొకదాన్ని క్రాస్ చెక్ చేసుకుంటూ ఉండాల్సింది.

అక్కడికీ ఐప్యాక్ సర్వేలను చెవిరెడ్డి సర్వేలతో పోల్చుకుని చూశాడట. కానీ చెవిరెడ్డి సర్వేలు క్షేత్రస్థాయి నిజాలను ఎంత గొప్పగా ప్రతిబింబించాయో ఫలితాలు చెప్పాయి. జగన్ కోటరీ అంతా అసమర్థులే అని పదకొండు అంకె చాటి చెప్పింది. వాళ్ల చేత కళ్లకు గంతలు కట్టించుకుని, వాళ్లు చేసే శ్రావ్య స్తోత్ర పాఠాలు వింటూ మైమరచిన జగన్‌ను ప్రజలు కుదిపికుదిపి, కుండెడు చన్నీళ్లు పోసి మేల్కొల్పారు. జగన్ అనే కాదు, అధికారంలో ఉన్న వారందరికీ యిదే సమస్య. చంద్రబాబు 2004లో ఓడిపోయినప్పుడు ‘‘ఇండియా టుడే’’ తన మే 25 సంచికలో ఏం రాసిందో ఉటంకిస్తాను. పరాజయ కారణాలు అంటూ యిచ్చిన బుల్లెట్లలో – ‘ఏకవ్యక్తి కేంద్రం, ప్రతికూల స్పందనలను వినడానికి అధినేత ఎన్నడూ సిద్దంగా లేకపోవడం వల్ల వాస్తవాలను తలకెక్కించేవారు లేకుండా పోయారు.’ అని యిచ్చిన అమరనాథ్ మేనన్ వ్యాసం చివర్లో దాన్ని విశదీకరించారు కూడా.

‘తమ సర్వాధినేత చెవులకు ఇంపుగా ఉండేలా నివేదికలు పంపడం తప్ప ఉన్నది ఉన్నట్లుగా చెప్పలేని నాయకులు, కార్యకర్తలతో నిండిపోయిన తెలుగుదేశం పార్టీలో, అట్టడుగు స్థాయి నుంచి సరైన సమాచారాన్ని రాబట్టాలంటే సామాన్యమైన సంగతి కాదు. ఆ విధంగా వాస్తవ పరిస్థితిని గ్రహించే అవకాశాన్ని టిడిపి అధినేత చేజేతులా పోగొట్టుకున్నారు. పార్టీ నాయకత్వంలో రెండో శ్రేణి అనే దానిని పుట్టనివ్వకుండా, అధికారం అంతటినీ తన చేతులలో కేంద్రీకరించుకున్న చంద్రబాబు రాజకీయ నిర్వహణ శైలి, నేడు తెలుగుదేశం ఘోరపరాభవానికి మూలకారణం అనడానికి సందేహం అక్కర్లేదు.’ అని. 20 ఏళ్ల నాటి యీ వివరణ జగన్‌కు పూర్తిగా అన్వయిస్తుంది కదూ! బాబు మళ్లీ అధికారంలోకి రావడానికి పదేళ్లు పట్టింది. అదీ సగం రాష్ట్రానికి! విభజన జరగకపోతే ఏమయ్యేదో దేవుడి కెరుక.

ఇది జగన్ వినకపోవడం సమస్య గురించి రాసినది. ఇక చెప్పకపోవడం, విమర్శిస్తున్నా ఖాతరు చేయకపోవడం గురించి తర్వాతి వ్యాసంలో! (సశేషం)

– ఎమ్బీయస్ ప్రసాద్ (ఆగస్టు 2024)